Deprem bölgesine hem kısa vadede ayakta kalmaları, hem de uzun vadede sürdürülebilir faaliyetlerine devam edebilmeleri için atılabilecek bazı adımlar
DEPREM BÖLGELERİNDEKİ İŞLETMELERE ACİLEN SUNULMASI GEREKEN FİNANS DESTEKLERİ
Deprem sonrası Adıyaman’daki mikro ve makro ölçekli işletmelerin toparlanabilmesi için çeşitli destek ve yardım mekanizmaları uygulanabilir. Hem kısa vadede ayakta kalmaları, hem de uzun vadede sürdürülebilir bir şekilde faaliyetlerine devam edebilmeleri için atılabilecek bazı adımlar şunlardır:
1. Finansal Destekler:
-Hibe Programları:
Depremden etkilenen küçük ve büyük işletmelere maddi yardım sağlanabilir. Özellikle mikro işletmeler için doğrudan hibe destekleri, yeniden ayağa kalkmaları için kritik olabilir.
-Düşük Faizli Krediler ve Kredi Erteleme:
İşletmelere düşük faizli, uzun vadeli krediler verilebilir. Aynı zamanda mevcut kredi borçları için erteleme seçenekleri sunularak mali baskı azaltılabilir.
- Vergi Erteleme ve Vergi İndirimi:
En az 5 yıl sürmesi gereken bir proğram geliştirilmeli. Çünkü burda insanlar depremde elinde olan 20 yıllık birikimlerini kaybettiler.
Depremden etkilenen işletmeler için vergi ödemeleri ertelenebilir ya da indirim uygulanabilir. Böylece işletmeler mali açıdan rahatlayabilir.
- Sigorta Tazminatları:
5 yıllık bir proğram yapılmalı ve destekler kayda değer olmalı yer çıkarılacağına yerine işveren destekleri verilse daha çok istihdam olur. Ssk ertelenmeli ve en az %50 destek verilmeli.
Deprem sigortası olan işletmelerin tazminat süreçlerinin hızlandırılması önemlidir. Sigortası olmayanlara ise afet kapsamında destek sağlanabilir.
2. **Altyapı ve Fiziksel Destekler:
İşyerlerinin Yeniden İnşası:
Depremde hasar gören veya yıkılan işyerlerinin onarımı ve yeniden inşası için devlet desteği veya uluslararası yardımlar sağlanabilir.
- Geçici İşyerleri:
Hasar gören işyerlerinin faaliyetlerine devam edebilmesi için geçici iş alanları (konteyner ofisler, pazarlar vb.) oluşturulabilir.
- Enerji ve Su Tedariki:
İşletmelerin üretim ve hizmetlerini sürdürebilmesi için enerji, su ve diğer altyapı hizmetlerinin hızlıca yeniden sağlanması gerekir.
3. İstihdam Destekleri:
- İstihdam Teşvikleri:
İşgücünü korumak amacıyla devlet, işletmelere personel istihdamı için vergi teşviki ya da maaş desteği sağlayabilir. Bu destekler 5 yıllık olmalı ve devlet istihdamı özel sektörlere kaydırmalı.
- Çalışanlar İçin Destek Programları:
Depremden etkilenen çalışanlar için maaş desteği, kısa çalışma ödeneği gibi programlar devreye sokulabilir.
- Mesleki Eğitim ve Yeniden İstihdam:
Depremden zarar gören işçiler için yeniden eğitim programları düzenlenerek, işgücünün yeniden nitelikli hale gelmesi sağlanabilir.
4. Pazarlama ve İş Geliştirme Destekleri:
- Yerel Ürünlerin Tanıtımı:
Bölgedeki üreticilerin ürünleri için ulusal ve uluslararası pazarlara erişim fırsatları yaratılabilir. Bu, bölgenin ekonomik olarak toparlanmasına katkı sağlar. Bu ürünlerin tanıtımındaki giderler ve reklamlar devlet tarafından karşılanmalı.
- Dijitalleşme ve E-ticaret Desteği:
İşletmelerin dijitalleşme süreçlerine destek verilebilir. E-ticaret platformları üzerinden satış yapabilmeleri için eğitimler ve altyapı desteği sağlanabilir. Seminerler ve programlar yapılıp esnaf bilinçlendirilmeli.
- Devlet Alımları:
Devletin, yerel işletmelerden ürün ve hizmet alımını artırması teşvik edilebilir. Özellikle tarım ve gıda sektöründe yerel üreticilerden alımlar yapılabilir. Tokiler ve diğer kuruluşlar yerel halktan ürün almalı.
5. Yerel Ekonomi ve Sektörel Destekler:
- Tarım ve Hayvancılık Sektörü:
Tarım ve hayvancılıkla uğraşan küçük ölçekli üreticilere tohum, yem ve ekipman desteği sağlanabilir. Ayrıca, hayvan kayıplarının tazmini için maddi destek verilebilir.
- Sanayi ve Üretim Sektörü:
Büyük ölçekli üretim yapan fabrikalara, üretim tesislerinin hasar gören bölümlerinin onarımı için devlet teşvikleri verilebilir.
- Turizm Sektörü:
Özellikle memleketimizin Truzim ile kalkınması ilk sırada olabilir. Truzim bölgesiyiz ama istenilen yeterlilikte destek alamıyoruz. Depremden etkilenen bölgelerde turizmin yeniden canlanması için turistik yerlerin restorasyonu ve tanıtım kampanyaları düzenlenebilir.
6. Kriz ve Afet Yönetimi Eğitimleri:
- Afet Planlaması ve Dayanıklılık Eğitimi:
İşletmelerin olası gelecekteki afetlere karşı hazırlıklı olabilmesi için kriz yönetimi ve iş sürekliliği planlaması eğitimleri düzenlenebilir. Bu, hem küçük hem de büyük işletmelerin gelecekteki olası krizlere karşı daha dirençli olmasını sağlar.
- Sigorta Bilincinin Artırılması:
İşletmelerin afet sigortalarına daha fazla önem vermesi için bilgilendirme çalışmaları yapılabilir.
7. Bölgesel İşbirlikleri ve Kooperatifler:
- Kooperatifleşme Teşvikleri:
Küçük üreticilerin ve mikro işletmelerin kooperatifleşerek dayanışma içinde hareket etmeleri sağlanabilir. Bu, özellikle kırsal alanlarda üreticilerin maliyetleri paylaşmaları ve birlikte pazarlama yapmaları için faydalıdır.
- Kamu-Özel Sektör İşbirliği:
Deprem sonrası toparlanma sürecinde, özel sektör ve kamu kurumlarının işbirliğiyle bölgesel kalkınma projeleri hayata geçirilebilir.
Bu destek ve programlar, işletmelerin ekonomik sürdürülebilirliğini artırabilir ve deprem sonrası toparlanma sürecini hızlandırabilir. Hem mikro hem makro işletmelere yönelik çeşitli finansal, teknik ve altyapısal destekler, bölgenin yeniden canlanmasına katkı sağlayacaktır.
İnşallah yazdıklarımız bir yerlerde karşılık bulabilir ve işletmelerimiz bir an önce kalkınabilir. Aksi takdirde var olan iş gücümüzü ve yatırımcılarımızı tamamen kaybedebilir dışarıya kaptırabiliriz. İşletmeler var olan kriz ile beraber yok olmak üzere Buda geri dönüşü olmayan durumları ortaya çıkarabilir. İyi okumalar, hayırlı günler dilerim. Sevgiler ve saygılarımla.
Mehmet Hakan Karaaslan
