104 yıl geçti üzerinden! İşte bir örgütlenme efsanesi…
Sivas Kongresi’ndeki karmaşayı Attilâ İlhan şöyle anlatmıştı:
“Bir sürü adam gelmiş, Amerikan mandası için karar çıkartmaya çalışıyorlar, Hüseyin Rauf Bey bile onlarla beraber. Atatürk bir yandan onlarla uğraşıyor, bir yandan reisliğini geri almaya çalışanlarla uğraşıyor. Harput Valisi Ali Galip Bey Kürtleri ayaklandırmış,askerlerle beraber Sivas Kongresi’ni başmaya geliyorlar.Gâzi,kongreden çıkıp telgrafhanede sabahlara kadar,askeri birliklere,gelenleri engellemesi için telgraf çekiyor, Böyle bir durum içindeler.. “ (İlk İsyan söyleşisi)
Sivas Kongresi’nde o mücadele içinde İttihat ve Terakki, Gâzi’ye bir parti kurulması için diretmiştir. Gâzi bu öneriye karşı çıkmış, Türkçüsünü, İslami hassasiyeti olanı, Solcusunu bir araya getirmiş, bu arada ‘Vatan için’ görünen mandacılarla, batı müritleriyle, Kürtçülerle mücadele etmiş, Müdafaa-i Hukuk ÇATISI altında yerel örgütleri sistematize etmeyi başarmıştır.Bu süreç asla kolay olmamıştır AMA mücadele zaferle sonuçlanmıştır.. O halde somut olarak önümüzde duran bu tarihi mücadele tam da bu süreçte iyi incelenmeli ve DERS alınmalıdır!