Asker kökenli stratejistler olayı Ukrayna sahasında bir savaş olarak görüyor. Oysa Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’un açıkça dediği gibi, bu ABD’nin küresel hegemonyasını bitirme savaşıdır. Olayın jeopolitik, küresel ve ekonomik sonuçlarını görmeden tank top hesabı yapmak yanlıştır.
Daha önceki yazılarımda doları bitirecek adam olan Sergey Glazyev’i tanıyın demiştim. Onunla ilgili daha çok şey duyacaksınız. Rusya’yı batıya açan adam neoliberal Anatoli Çubays ülkeden kaçtı. Sberbank’ın eski Başkanı da öyle. Rusya’da şimdi kamucu ve Avrasyacı Glazyev zamanı.
Twitter’de yasaklı gazeteci Pepe Escobar, The Cradle sitesinde onunla önemli bir röportaj yaptı.
Başlık: “Rus jeo-ekonomisinin Çarı Sergey Glazyev yeni küresel finansal sistemi tanıtıyor”.
Dijital bir para birimi tarafından desteklenen dünyanın yeni para sistemi, bir dizi yeni yabancı para birimi ve doğal kaynakla desteklenecek. Ve Küresel Güney’i hem batı borcundan hem de IMF’nin neden olduğu kemer sıkma politikalarından kurtaracak.
Sergey Glazyev, mevcut jeopolitik ve jeo-ekonomik kasırganın tam ortasında yaşayan bir adam. Dünyanın en etkili ekonomistlerinden biri, Rusya Bilimler Akademisi üyesi ve 2012’den 2019’a kadar Kremlin’in eski danışmanı olarak, son üç yıldır Moskova’nın Uber stratejik portföyünü Entegrasyondan Sorumlu Bakan olarak yönetiyor ve Avrasya Ekonomik Birliği’nin (EAEU) Makroekonomisti.
Yakın tarihli bir başka makalesinde Glazyev, “Küçük Anavatanımda asla var olmayan Ukraynalı Nazileri yok etmek için şu anda yakınında ağır savaşların yapıldığı Zaporozhye’de büyüdüm. Bir Ukrayna okulunda okudum ve bilimsel açıdan Rusçanın bir lehçesi olan Ukrayna edebiyatını ve dilini iyi biliyorum. Ukrayna kültüründe Rusofobik bir şey fark etmedim. Zaporozhye’deki 17 yıllık hayatımda tek bir Banderist ile tanışmadım.” dedi.
Glazyev, özellikle Küresel Güney’e odaklanan, devam eden bir sohbet olmasını umduğumuz bir dizi soruya ayrıntılı yanıtlar vermek için dolu programından biraz zaman ayırma nezaketini gösterdi. Bu, Z Operasyonunun başlangıcından bu yana yabancı bir yayınla yaptığı ilk röportaj.
DOLARIN TAHTI NASIL YIKILACAK?
The Cradle: Oyunu değiştiren bir jeo-ekonomik gelişmenin ön saflarındasınız: EAEU (Avrasya Ekonomik Topluluğu) ve Çin arasındaki bir ortaklık aracılığıyla, ABD dolarını atlayacak ve yakında sonuçlanacak bir taslakla yeni bir parasal/finansal sistemin tasarımı içindesiniz. Bu sistemin -kesinlikle bir Bretton Woods III değil- bazı özelliklerini açıklar mısınız, Washington konsensüsüne açık bir alternatif gibi mi görünüyor ve Küresel Güney’in gereksinimlerine çok yakın mı duruyor?
Glazyev: ABD’nin yöneticileri, Rusfobik histeri nöbetinde Rusya’ya karşı melez savaşta son “kozunu” oynadı. Batılı merkez bankalarının, (ABD, AB ve İngiltere) Rus döviz rezervlerini “dondurması”, küresel rezerv para birimleri olarak dolar, euro ve sterlin statüsünü zayıflattı. Bu adım, dolara dayalı ekonomik dünya düzeninin devam eden parçalanmasını keskin bir şekilde hızlandırdı.On yıldan fazla bir süre önce, Astana Ekonomik Forumu’nda, katılımcı ülkelerin para birimleri endeksli bir sentetik ticaret para birimine dayalı yeni bir küresel ekonomik sistemi önerdik. Daha sonra, yaklaşık yirmi borsada işlem gören emtiayı ekleyerek temel para sepetini genişletmeyi önerdik. Böylece genişletilmiş bir sepete dayalı bir para birimi matematiksel olarak modellendi ve yüksek derecede esneklik ve istikrar gösterdi. Aynı zamanda, ABD’nin finans ve güç seçkinlerinin kontrolü dışında kalan ülkelere saldığı küresel hakimiyet için hibrit savaşta geniş bir uluslararası direniş koalisyonu yaratmayı önerdik. 2016’da yayınlanan The Last World War: the USA to Move and Lose adlı kitabım yaklaşan savaşın doğasını bilimsel olarak açıkladı ve kaçınılmazlığını savundu – uzun vadeli ekonomik kalkınmanın nesnel yasalarına dayanan bir sonuç. Aynı nesnel yasalara dayanan kitap, eski egemen gücün yenilgisinin kaçınılmazlığını savundu. Şu anda ABD egemenliğini sürdürmek için savaşıyor, ancak daha önce iki dünya savaşını kışkırtan, ancak sömürgeci ekonomik sisteminin eskimesi nedeniyle imparatorluğunu ve dünyadaki merkezi konumunu koruyamayan İngiltere gibi, ABD için de aynı başarısızlık kaderinde var. Köle emeğine dayalı İngiliz sömürge ekonomik sistemi, ABD ve SSCB’nin yapısal olarak daha verimli ekonomik sistemleri tarafından geride bırakıldı. Hem ABD hem de SSCB, dünyayı kendi etki alanlarına ölen dikey olarak entegre sistemlerde insan sermayesini yönetmede daha verimliydi. SSCB’nin dağılmasından sonra yeni bir dünya ekonomik düzenine geçiş başladı.
Bu geçiş, Amerika Birleşik Devletleri’nin küresel egemenliğinin temelini oluşturan dolar bazlı küresel ekonomik sistemin yakında parçalanmasıyla artık sonuca ulaşmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan’da ortaya çıkan yeni ortak ekonomik sistem, hem merkezi stratejik planlamanın, hem piyasa ekonomisi ile parasal – fiziksel altyapı ile girişimcilik üzerindeki devlet kontrolünün faydalarını birleştiren bir sonraki kaçınılmaz gelişme aşamasıdır. Yeni ekonomik sistem, toplumlarının çeşitli katmanlarını, Anglo-Sakson ve Avrupa alternatiflerinden önemli ölçüde daha güçlü bir şekilde ortak refahı artırma hedefi etrafında birleştirdi. Washington’ın başlattığı küresel hibrit savaşı kazanamamasının ana nedeni budur. Bu aynı zamanda, mevcut dolar merkezli küresel finansal sistemin yerini, yeni dünya ekonomik düzenine katılan ülkelerin, fikir birliğine dayanan yeni bir sistemle değiştirecek olmasının da ana nedenidir.
Geçişin ilk aşamasında, bu ülkeler ikili para takaslarıyla desteklenen ulusal para birimlerini ve takas mekanizmalarını kullanmaya geri dönerler. Bu noktada, fiyat oluşumu halen daha çok, çeşitli borsalardaki dolar cinsinden fiyatlar tarafından yönlendiriliyor. Bu aşama neredeyse bitti: Rusya’nın dolar, euro, sterlin ve yen cinsinden rezervleri “donduktan” sonra, herhangi bir egemen ülkenin bu para birimlerinde rezerv biriktirmeye devam etmesi pek olası değil. Bunların acil ikamesi ulusal para birimleri ve altındır.
Geçişin ikinci aşaması dolara referans vermeyen yeni fiyatlandırma mekanizmalarını içerecek. Ulusal para birimlerinde fiyat oluşumu önemli genel giderler içerir, ancak yine de “sabitlenmemiş” ve tehlikeli batılı para birimleriyle fiyatlamaktan daha çekici olacaktır. Geriye kalan tek küresel para birimi adayı olan yuan, dönüştürülemezliği ve Çin sermaye piyasalarına sınırlı dış erişim nedeniyle onların yerini almayacak. Fiyat referansı olarak altının kullanımı ise, ödemelerde kullanımının uygunsuzluğu nedeniyle kısıtlanmıştır.
Yeni ekonomik düzene geçişin üçüncü ve son aşaması, şeffaf, adil, iyi niyetli ve verimli bir uluslararası anlaşma yoluyla kurulan yeni dijital para biriminin oluşturulmasını içerecektir. Geliştirdiğimiz böyle bir para birimi modelinin bu aşamada rolünü oynamasını bekliyorum. Bunun gibi bir para birimi, BRICS ülkelerinin para rezervleri havuzu tarafından çıkarılabilir. Sepetteki her para biriminin ağırlığı, her ülkenin GSYİH’sı (satın alma gücü paritesine dayalı), uluslararası ticaretteki payı ve katılımcı ülkelerin büyüklüğü ile orantılı olabilir. Ek olarak, sepet, altın ve diğer değerli metaller, önemli endüstriyel metaller, hidrokarbonlar, tahıllar, şeker, su ve diğer doğal kaynaklar gibi borsada işlem gören başlıca emtiaların fiyat endeksini içerebilir. Destek sağlamak ve para birimini daha esnek hale getirmek için, zamanı gelince ilgili uluslararası kaynak rezervleri oluşturulabilir. Bu yeni para birimi yalnızca sınır ötesi ödemeler için kullanılacak ve önceden tanımlanmış bir formüle göre katılımcı ülkelere verilecek. Katılımcı ülkeler ulusal yatırımları, sanayiyi ve egemen servet rezervlerini finanse etmek için kendi para birimlerini kullanacaklardır. Sermaye hesabı sınır ötesi akışları, ulusal para birimi düzenlemelerine tabi olmaya devam edecek.
ABD NE YAPTIYSA DİĞERLERİ DE ONU YAPACAK
The Cradle: Bu yeni sistem Küresel Güney’deki ulusların dolarize borçları askıya almalarını sağlıyorsa ve ödeme kabiliyetine (döviz cinsinden) dayanıyorsa, bu krediler ham maddelere veya -dolarsız- Çin’e bağlanabilir mi?
Glazyev: Yeni dünya ekonomik düzenine geçişe muhtemelen dolar, euro, sterlin ve yen cinsinden yükümlülüklerin yerine getirilmesinin sistematik olarak reddedilmesi eşlik edecek. Bu açıdan yapılan şey, Irak, İran, Venezuela, Afganistan ve Rusya’nın trilyonlarca dolar değerindeki döviz rezervlerini çalmayı uygun gören ülkelerden farklı olmayacaktır. ABD, İngiltere, AB ve Japonya yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddettiğine ve diğer ulusların kendi para birimlerinde tutulan servetlerine el koyduklarına göre, diğer ülkeler neden onlara borçlarını ödemek zorunda kalsın? Her halükarda, yeni ekonomik sisteme katılım, eski sistemdeki yükümlülüklerle kısıtlanmayacaktır. Küresel Güney ülkeleri dolar, euro, sterlin ve yen cinsinden birikmiş borçlarına bakılmaksızın yeni sistemin tam katılımcıları olabilir. Bu batılı para birimlerindeki yükümlülüklerini yerine getiremeseler bile, bunun yeni finansal sistemdeki kredi notları üzerinde hiçbir etkisi olmayacaktır. Madencilik sektörünün millileştirilmesi de aynı şekilde bir aksamaya neden olmaz. Ülkeler doğal kaynaklarının bir kısmını yeni ekonomik sistemi desteklemek için ayırırsa, yeni para sepetindeki ağırlıkları buna göre artacak ve daha büyük rezerv ve kredi kapasitesi sağlayacaklar. Ayrıca, ticaret ortağı ülkelerle ikili takas hatları, onlara ortak yatırımlar ve ticaret için yeterli finansman sağlayacaktır.
GLAZYEV RUS MERKEZ BANKASINI TOPA TUTUYOR
The Cradle: Son makalelerinizden biri olan ‘Rus Zaferinin Ekonomisi’nde, “yeni bir teknolojik paradigmanın hızlandırılmış bir oluşumu ve yeni bir dünya ekonomik düzeni kurumlarının oluşumu” için çağrıda bulunuyorsunuz. Özellikle “EAEU üye devletlerinin ulusal para birimlerinde bir ödeme ve uzlaşma sistemi” oluşturulmasını ve “EAEU, SCO ve BRICS’te, ABD kontrollü SWIFT sistemine kritik bağımlılığı ortadan kaldırabilecek bağımsız bir uluslararası değişim sisteminin geliştirilmesini öneriyorsunuz. EAEU ve Çin’in yeni sistemi ŞİÖ üyelerine, diğer BRICS üyelerine, ASEAN üyelerine ve Batı Asya, Afrika ve Latin Amerika’daki ülkelere “satmak” için ortak bir çabayı öngörmek mümkün müdür? Ve bu, iki kutuplu bir jeo-ekonomi ile sonuçlanacak mı – Batı’ya Karşı Tüm Diğerleri?
Glazyev: Gerçekten de, gittiğimiz yön bu. Hayal kırıklığı yaratan bir şekilde, Rusya’nın para otoriteleri hala Washington paradigmasının bir parçası ve Rus döviz rezervlerinin batı tarafından ele geçirilmesinden sonra bile dolar bazlı sistemin kurallarına göre oynuyorlar. Öte yandan, son yaptırımlar, dolar bloku olmayan diğer ülkeler arasında kapsamlı bir yön arayışına yol açtı. Batılı ‘etki ajanları’ hala çoğu ülkenin merkez bankalarını kontrol ediyor ve onları IMF tarafından öngörülen intihar politikalarını uygulamaya zorluyor. Bununla birlikte, bu noktada bu tür politikalar, bu batılı olmayan ülkelerin ulusal çıkarlarına o kadar karşı ki, yöneticilerin mali güvenlik konusunda haklı olarak endişe duymalarına neden oluyor. Yeni dünya ekonomik düzeninin oluşumunda Çin ve Rusya’nın rolü önemlidir.
Ne yazık ki, CBR’nin (Rusya Merkez Bankası) mevcut liderliği, Washington paradigmasının entelektüel çıkmazında sıkışıp kalıyor ve yeni bir küresel ekonomik ve finansal çerçevenin yaratılmasında kurucu ortak olamıyor. Aynı zamanda, CBR zaten gerçekle yüzleşmek zorunda kaldı ve SWIFT’e bağlı olmayan, bankalar arası mesajlaşma için ulusal bir sistem oluşturmak zorunda kaldı ve bunu yabancı bankalara da açtı. Önemli katılımcı ülkelerle çapraz para birimi takas hatları zaten kuruldu. EAEU’ya (Avrasya Ekonomik Birliği) üye ülkeler arasındaki işlemlerin çoğu halihazırda ulusal para birimleri cinsindendir ve para birimlerinin iç ticaretteki payı hızla artmaktadır. Çin, İran ve Türkiye ile ticarette de benzer bir geçiş yaşanıyor. Hindistan, ulusal para birimlerinde de ödemeye geçmeye hazır olduğunu belirtti. Ulusal para birimi ödemeleri için takas mekanizmaları geliştirmek için çok çaba harcanmaktadır. Paralel olarak, altın ve diğer borsada işlem gören emtialar – ‘stabil paralar’ – ile bağlantılı olacak bir dijital bankacılık dışı ödeme sistemi geliştirmek için devam eden bir çaba var. Son dönemde bankacılık kanallarına uygulanan ABD ve Avrupa yaptırımları bu çabaların hızlanmasını sağladı. Yeni finansal sistem üzerinde çalışan ülkeler grubunun sadece yeni ticaret para biriminin çerçevesinin tamamlandığını ve hazır olduğunu duyurması gerekiyor. Ve yeni dünya finansal düzeninin oluşum süreci bu sayede daha da hızlanacak. Bunu gerçekleştirmenin en iyi yolu, SCO (Şanghay İşbirliği Örgütü) veya BRICS düzenli toplantılarında duyurmak olacaktır. Bunun üzerinde çalışıyoruz.
The Cradle: Bu, batıdaki bağımsız analistlerin tartışmalarında kesinlikle kilit bir konu oldu. Dolara alternatifin büyük ölçüde altına dayalı olacağı beklentisi yok muydu? Olanları nasıl karakterize edersiniz? Bunun Rus ekonomisine kısa ve orta vadede ne kadar pratik zararı oldu?
Glazyev: CBR’nin IMF tavsiyeleri doğrultusunda uyguladığı para politikası Rus ekonomisi için yıkıcı oldu. Yaklaşık 400 milyar dolarlık döviz rezervi ile oligarklar tarafından off shore hesaplara sızdırılan bir trilyon doların “dondurulması” tam bir felaket oldu. Tüm bunlar CBR’nin aşırı yüksek reel oranları bir araya getiren döviz kurunu dalgalandıran feci politikalarıyla birlikte yaşandı. Bunun 20 trilyon rubleye yakın yatırım azlığına ve 50 trilyon rubleye yakın eksik mal üretimine neden olduğunu tahmin ediyoruz. Washington’un tavsiyelerini takiben, CBR son iki yılda altın alımını durdurdu ve yerli altın madencilerini tam üretim hacimleriyle ihracata zorladı. Bu büyük hata ve verdiği zarar çok açık. Şu anda, CBR altın alımlarını yeniden başlattı ve umarım, son on yılda olduğu gibi uluslararası spekülatörlerin yararına “enflasyonu hedeflemek” yerine ulusal ekonominin çıkarına yönelik sağlam politikalarla devam edecektir.
The Cradle: Rusya döviz rezervlerinin dondurulması konusunda Fed ve AB merkez bankasına (ECB) danışılmadı. New York ve Frankfurt’tan haberlere göre, kendilerine sorulsaydı buna karşı çıkacaklardı. Kişisel olarak donmayı bekliyor muydunuz? Ve Rus liderliği bunu bekliyor muydu?
Glazyev: Daha önce bahsettiğim ve 2015’te yayınlanan kitabım The Last World War, sonunda bunun olma olasılığının çok yüksek olduğunu savundu. Bu melez/hibrid savaşta, ekonomik savaş ve bilgisel/bilişsel savaş, çatışmanın kilit sahneleridir. Bu her iki cephede de ABD ve NATO ülkeleri ezici bir üstünlüğe sahip ve zamanı gelince bundan tam anlamıyla yararlanacaklarından hiç şüphem yoktu.
Döviz rezervlerimizdeki dolar, euro, sterlin ve yen’in Rusya’da bol üretilen altınla değiştirilmesini uzun zamandır savunuyorum. Ne yazık ki, çoğu ülkenin merkez bankalarında kilit rollerdeki batılı nüfuz ajanları, derecelendirme kuruluşları ve medya fikirlerimi susturmada başarılı oldu. Örnek vereyim, Fed ve ECB yönetimlerinin Rusya’ya karşı mali yaptırımların planlanmasında rol oynadığından şüphem yok. Bu yaptırımlar, AB’de bürokratik karar almayla ilgili bilinen zorluklara rağmen, sürekli olarak artıyor ve neredeyse anında uygulanıyor.
The Cradle: Elvira Nabiullina, Rusya Merkez Bankası başkanı olarak yeniden atandı. Siz olsanız onun önceki eylemlerine kıyasla neyi farklı yapardınız? Farklı yaklaşımlarınızda yer alan ana yol gösterici ilke nedir?
Glazyev: Yaklaşımlarımız arasındaki fark çok basit. Onun politikaları, IMF tavsiyelerinin ve Washington paradigmasının dogmalarının ortodoks bir uygulamasıdır, benim tavsiyelerim ise önde gelen ülkelerde son yüz yılda biriken bilimsel yönteme ve ampirik kanıtlara dayanmaktadır.
RUSYA-ÇİN ORTAKLIĞI SÜRECEK Mİ?
The Cradle: Putin ve Xi’nin sürekli olarak teyit ettiği gibi, Rusya-Çin stratejik ortaklığı giderek daha sağlam görünüyor. Ancak buna karşı sadece batıda değil, bazı Rus politika çevrelerinde de söylentiler var. Bu son derece hassas tarihsel kavşakta Çin ne kadar güvenilir?
Glazyev: Rus-Çin stratejik ortaklığının temeli, sağduyu, ortak çıkarlar ve yüzlerce yıllık işbirliği deneyimidir. ABD egemen seçkinleri, hegemonyalarını savunmak için küresel hibrit savaş başlattı ve kilit ekonomik rakip olarak Çin’i ve ana karşı-dengeleme gücü olarak Rusya’yı hedef aldı. Başlangıçta ABD’nin jeopolitik çabaları Rusya ile Çin arasında çatışma yaratmayı amaçlıyordu. Batı etki ajanları, medyamızda etkiliydi ve ulusal para birimlerinde ödemelere geçiş girişimlerini engelliyordu. Çin tarafında da batı etki ajanları ABD çıkarlarına uymaya zorluyorlardı. Bununla birlikte, Rusya ve Çin’in egemen çıkarları, mantıksal olarak Washington’dan kaynaklanan ortak tehditleri ele almak için artan stratejik ortaklık ve işbirliğinin yolunu açtı. ABD’nin Çin ile gümrükler, Rusya ile mali yaptırım savaşları bu kaygıları doğruladı ve iki ülkenin karşı karşıya olduğu açık ve mevcut tehlikeyi gösterdi. Hayatta kalma ve direniş güdüleri Çin ve Rusya’yı birleştiriyor ve iki ülke ekonomisi büyük ölçüde simbiyotik olarak uyumlu. Çin ve Rusya, birbirlerinin rekabet avantajlarını tamamlar ve artırırlar. Bu ortak çıkarlar uzun vadede devam edecek. Çin, Sovyetler Birliği’nin Japon işgalinden kurtuluşunda ve Çin’in savaş sonrası sanayileşmesinde oynadığı rolü çok iyi biliyor. İki ülke stratejik ortaklık için güçlü bir tarihsel temele sahiptir ve ortak çıkarlarımız doğrultusunda yakın işbirliği yapmak kaderimizdir. Kuşak ve Yol’un Avrasya Ekonomik Birliği ile birleştirilmesiyle güçlenen Rusya ve Çin stratejik ortaklığının, Başkan Vladimir Putin’in Büyük Avrasya Ortaklığı projesinin ve yeni dünya ekonomik düzeninin çekirdeğini oluşturmasını umuyorum.
Kaynak: